“ဂုဏ္သိကၡာ”
ဒီစကားလံုးေလးကို အၿမဲၾကားေနၾကပါ ။သိပ္မၾကာခင္ကာလကမွ အေလးအနက္ထား စဥ္းစားမိသည္။
ဆရာခ်စ္ဦးညိဳေရးတဲ႔ “အေမ ႏွင္႔ ေတြ႔ဆံု ျခင္း ”စာအုပ္မွာ သူ႕ဖခင္ ဦိးေရႊေဒါင္းညိဳ ရဟန္းဘ၀မွထြက္ေတာ႔သိကၡာမက်ဘူးေရးထားတာေတာ္ေတာ္ခံစားမိသည္။
မိမိေတြးထားမိတာ နဲ႔ အံ၀င္ ခြင္က် ၿဖစ္ေနေတာ့အေတြးစေတြ ဆြဲထုတ္မိသည္။
ဆရာခ်စ္ဦးညိဳေရးတဲ႔ “အေမ ႏွင္႔ ေတြ႔ဆံု ျခင္း ”စာအုပ္မွာ သူ႕ဖခင္ ဦိးေရႊေဒါင္းညိဳ ရဟန္းဘ၀မွထြက္ေတာ႔သိကၡာမက်ဘူးေရးထားတာေတာ္ေတာ္ခံစားမိသည္။
မိမိေတြးထားမိတာ နဲ႔ အံ၀င္ ခြင္က် ၿဖစ္ေနေတာ့အေတြးစေတြ ဆြဲထုတ္မိသည္။
“ဂုဏ္သိကၡာ”ကို ျမန္မာ-အဂၤလိပ္အဘိဓာန္မွာ integrity, dignity လို႕ ဖြင္႔ဆိုထားသည္။
integrity ကို Oxford Advanced Learner's Dictionary (8th edition ) မွာ
(n) quality of being honest and having strong moral principles
ရိုးသားမႈ ႏွင္႔ ခိုင္မာေသာစိတ္ဓာတ္ အမူအက်င္႔၏ အရည္အခ်င္းလို႕ အဓိပၸာယ္ဖြင္႔ဆိုထားသည္။
Mac Milan English Dictionary for Advanced Learners(2ndedition) မွာေတာ႕
the quality 0f always behaving according to the moral principles that you believe in, so that people respect and trust you .
လူအမ်ားက ယံုၾကည္ေလးစားေစရန္ သင္ယံုၾကည္သလို စိတ္ဓာတ္အမူအက်င္႕အရ အၿမဲက်င္႔ႀကံအားထုတ္ေသာအရည္အခ်င္းလို႕ အဓိပၸာယ္ေဖာ္ျပထားသည္။
dignity ကိုမူ ၄င္း အဘိဓာန္မွာပဲ
(n) the impressive behavior of someone who controls their emotion in difficult situation
ခက္ခဲတဲ့အေျခအေနမွာ သူတို႕ရဲ႕စိတ္ခံစားမွဳတို႕ ထိန္းခ်ဳပ္ေသာ လူတစ္ဦးတစ္ေယာက္ရဲ႕ အထင္ႀကီးေလးစားဖြယ္ အျပဳအမူလို႔ ဆိုပါသည္။
ဒီဖြင့္ဆိုခ်က္ေတြဟာ ထိေရာက္ေပမယ္႔ အကုန္လံုးမၿခံဳငံုမိေသးပါဘူး။
“ဂုဏ္”ဆိုတာ ပါဠိစကားလံုး“ဂုဏ”ကလာၿပီးသိကၡာက“ေသကၡ”ကလာပါသည္။
“ဂုဏ”ဆိုတာအရည္အခ်င္း quality ျဖစ္ၿပီး“ေသကၡ”ကေတာ့practiceျဖစ္ပါသည္။
ေၿပာရရင္qualityofpractice ေပါ႔။
ဘာေတြေလ႔က်င္႔ရမလဲ။အေလ႔အက်င္႔ရဲ႕အရည္အခ်င္းေတြကဘာေတြလဲ။
“ေလ႔”ရမွာေတြက စိတ္ကူးေတြ၊ ေတြးဆမႈ႔ေတြ ၊ေျပာဆိုမွဳ ႏွင္႕လႈပ္ရွားမွဳအျပဳမူေတြပဲ ျဖစ္ပါသည္။ ပါ႒ိိလိုဆိုရရင္ မေနာ၊ ၀စီႏွင္႔ ကာယပဲေပါ႔။
မေနာကံ၊ ၀စီကံႏွင္႔ကာယကံေတြကိုေစာင္႔ထိန္းႏိုင္ရင္ေတာ႕ moral principles ေတြရၿပီေပါ႔ ။ဒါဟာအေျခခံဂုဏ္သိကၡာ ပါပဲ ။ အရပ္ထဲမွာ ေျပာေနၾကတဲ႕ “ဒီလူ သိကၡာ မရွိဘူး”၊
“ဒါဟာသိကၡခ်တာပဲ”လို႔ဆိုဆိုေနၾကတာ ဒီအေျခခံ ဂုဏ္သိကၡာပဲ။
ဒါကိုပဲေစာင့္ထိန္းေရွာင္ၾကည္မႈ ဂုဏ္သိကၡာ ၊ သီလသိကၡာလို႔ ေခၚပါသည္ ။
ဂုဏ္သိကၡာမွာ အဆင္႔ (၃) ဆင္႔ရွိပါသည္။
သီလသိကၡာ ၊ သမာဓိသိကၡာ၊ပညာသိကၡာေတြပါပဲ။
ဒီသိကၡာသံုးရပ္ဟာ ပိရမစ္ပံုတည္ေဆာက္ထားပါသည္။ ေအာက္ပါပံုကို ၾကည္႔ပါ။
ပညာ
သမာဓိ
သီလ
သီလသိကၡာ ေလ႔က်င္႔မႈ႔ အဆင္႔က ၾကဳိစားအားထုတ္မႈ႕အဆင့္ပါ။
ေလ႔က်င္႔မႈ၊ၾကဳိးစားမႈ႕ ေကာင္း ရင္တည္ျငိမ္မူ႕၊ေစာင္႔ထိန္းမႈသေဘာေရာက္လာပါျပီ။
ခဏတာေစာင္႔ထိန္းမႈ႔ကေနေစာင္႔ထိန္းစရာ မလုိေလာက္ေအာင္ေရာက္လာရင္ေတာ႔
ပြင္႔လင္႔မႈ႕(epiphany)သေဘာႏွင္႔သိျမင္မႈ႔(enlightenment) သေဘာေရာက္ၿပီေပါ႔။
တည္ျငိမ္ေစာင္႔ထိန္းမႈ႔အဆင္႔ကုိသမာဓိသိကၡာလုိ႔ဆုိရမည္။
“မုဒုလကၡဏ” ဇာတ္ေတာ္ မွာေစာင္႔ထိန္းမႈ႔ယုိင္ယြင္းလုိ႕ေတာမွီရေသ႔ဟာသီလသိကၡာကို
ျပန္ေစာင္႔ထိန္းရတဲ႔ေလ႔က်င္႔ရတဲ႔အဆင္႔ထိ ေလွ်ာက်ခဲ႔ရသည္။
သိကၡာသုံးပါးဟာတဲြဖတ္မွီခုိေနတာပါ။
ေအာက္ကေနေပၚသာမက အေပၚကေနေအာက္ကုိ လည္းအားထားမွီခုိေနတာပါ။
ဒါကုိသတိထားဖုိ႔လုိပါသည္။
ေလ႔က်င္႔မႈ၊ၾကဳိးစားမႈ႕ ေကာင္း ရင္တည္ျငိမ္မူ႕၊ေစာင္႔ထိန္းမႈသေဘာေရာက္လာပါျပီ။
ခဏတာေစာင္႔ထိန္းမႈ႔ကေနေစာင္႔ထိန္းစရာ မလုိေလာက္ေအာင္ေရာက္လာရင္ေတာ႔
ပြင္႔လင္႔မႈ႕(epiphany)သေဘာႏွင္႔သိျမင္မႈ႔(enlightenment) သေဘာေရာက္ၿပီေပါ႔။
တည္ျငိမ္ေစာင္႔ထိန္းမႈ႔အဆင္႔ကုိသမာဓိသိကၡာလုိ႔ဆုိရမည္။
“မုဒုလကၡဏ” ဇာတ္ေတာ္ မွာေစာင္႔ထိန္းမႈ႔ယုိင္ယြင္းလုိ႕ေတာမွီရေသ႔ဟာသီလသိကၡာကို
ျပန္ေစာင္႔ထိန္းရတဲ႔ေလ႔က်င္႔ရတဲ႔အဆင္႔ထိ ေလွ်ာက်ခဲ႔ရသည္။
သိကၡာသုံးပါးဟာတဲြဖတ္မွီခုိေနတာပါ။
ေအာက္ကေနေပၚသာမက အေပၚကေနေအာက္ကုိ လည္းအားထားမွီခုိေနတာပါ။
ဒါကုိသတိထားဖုိ႔လုိပါသည္။
ဒုတိယ အဆင္႔ သိကၡာကေန အျမင္႔ဆုံးအဆင့္၊ေစာင္႔ထိန္းစရာမလုိတဲ႔ အဆင့္ ေရာက္ၿပီဆုိရင္အရာရာဟာသိသာျမင္သာလာမည္၊။နားလည္ခြင္႔လြတ္ႏူိင္မည္။
တမင္လုပ္ေဆာင္ ေနစရာမလို ပါ။
“ဂုဏ္သိကၡာ”ကုိေစာင္႔ထိန္းေလ႔က်င့္ရတာဟာအလုပ္ျဖစ္ျပီးအသိ၊ပညာဟာအက်ဳိးျဖစ္သည္။
လယ္ယာေျမေကာင္းေတြမွာ မ်ဳိးေစ့ၾကဲဖုိ႔ရာမွာမိမိတာ၀န္ျဖစ္ျပီး အပင္ေပါက္၊သီးပြင့္လာဖုိ႔ဟာ သစ္ပင္၏ တာ၀န္ျဖစ္သည္။
သီလသိကၡာသည္ဓာတ္မီးခလုတ္ကုိႏွိပ္ျခင္း၊သမာဓိသိကၡာဟာအလင္း ေရာင္ရျဖင္းျဖစ္ၿပီး
ပညာသိကၡာသည္ သိၿမင္နားလည္ၿခင္းျဖစ္ျခင္း ပင္ျဖစ္ေတာ႔သည္။
ယခုေခတ္မွာအေနာက္ႏူိင္ငံမ်ားတြင္္ပညာတတ္သည္ ဆုိေသာလူတုိ္႔သည္
ေဖာက္ျပန္မွားယြင္းေနၾက သည္။
၄င္းပညာရွိသည္အက်င္႔ႏွင္႔ေစာင္႔ထိန္းမူ႕အေပၚအေျခမခံေသာေၾကာင္႔ၿဖစ္သည္.။
ဦးေက်ာ္ဒင္သည္ ေခတ္ပညာ၊ေရွးပညာမတတ္ပါ။
ကုိယ္၊စိတ္နွလုံး၊ႏွဳတ္သုံးပါးကုိေလ႔က်င္႔လာေသာေၾကာင္႔အေလ႔အက်င္႔ေကာင္းမွသည္
ေစာင္႔ထိန္းမႈ႔၊ တည္ၿငိမ္မႈ႔ကို ရကာေနာက္ဆံုး စြန္းလြန္းဂူဆရာေတာ္ဦးက၀ိၿဖစ္ေသာအခါ အသိေရာအၿမင္ပါပြင္႔လင္းလာေတာ႔သည္။၄င္းသည္အျမင္႔ဆုံးအဆင္႔ပင္ၿဖစ္ေတာ႔သည္။
ခက္ခဲနက္နဲေသာ ဗုဒၶ အဘိဓမၼာမ်ားကုိေၾကညက္ေတာ႔သည။္
Sir Alfred Nobel သည္ပညာေတြအဆင္႔ဆင္႔ျမင္႔တက္ျပီးေနာက္ ၄င္းအက်ဳိးကုိ
သိျမင္ကာေဆးပညာ၊ စာေပ ၊ဓာတုေဗဒ ႏွင့္ရူပေဗဒ၊ ျငိမ္းခ်မ္းေရးစေသာနယ္ပယ္ေတြ အတြက္အက်ဳိးရွိမည္႔ N၀bel ဆုကုိ တီထြင္ေပးအပ္ခဲ႔သည္။
လူဟာ လူသားေကာင္းက်ဳိးကုိ လုပ္ရမည္ ဆုိသည္႔ အမူအက်င္႕သီလကုိ
တဖန္ ၿပန္လည္သိျမင္လာျခင္းျဖစ္ပင္ျဖစ္သည္။
သိကၡာေတြထဲမွာ အေျခခံအက်ဆုံးအလုပ္ပဲျဖစ္သည္။
ကုိယ္၊စိတ္ႏွလုံး၊ႏွုတ္သုံးပါးလုံးသည္သူတစ္ပါးအက်ဳိးယုုတ္ေအာင၊္မိမိသူတပါးအက်ဳိးမယုတ္ေအာင္၊
မိမိကုိယ္တုိင္ လည္း အက်ဳိးမယုတ္ေအာင္ ေစာင္႔ထိန္းရမွာေပါ႔။
သိျမင္ကာေဆးပညာ၊ စာေပ ၊ဓာတုေဗဒ ႏွင့္ရူပေဗဒ၊ ျငိမ္းခ်မ္းေရးစေသာနယ္ပယ္ေတြ အတြက္အက်ဳိးရွိမည္႔ N၀bel ဆုကုိ တီထြင္ေပးအပ္ခဲ႔သည္။
လူဟာ လူသားေကာင္းက်ဳိးကုိ လုပ္ရမည္ ဆုိသည္႔ အမူအက်င္႕သီလကုိ
တဖန္ ၿပန္လည္သိျမင္လာျခင္းျဖစ္ပင္ျဖစ္သည္။
သိကၡာေတြထဲမွာ အေျခခံအက်ဆုံးအလုပ္ပဲျဖစ္သည္။
ကုိယ္၊စိတ္ႏွလုံး၊ႏွုတ္သုံးပါးလုံးသည္သူတစ္ပါးအက်ဳိးယုုတ္ေအာင၊္မိမိသူတပါးအက်ဳိးမယုတ္ေအာင္၊
မိမိကုိယ္တုိင္ လည္း အက်ဳိးမယုတ္ေအာင္ ေစာင္႔ထိန္းရမွာေပါ႔။
လူတစ္ေယာက္ ေတြးတာ၊ေၿပာတာ၊ေတြးတာေတြဟာ သူတစ္ပါး အက်ဳိးယုတ္ဖို႔ မဟုတ္ဘူးဆိုတာ
ပတ္၀န္းက်င္ က လက္ခံယံုၾကည္လာၿပီဆိုရင္ ဒီလူမွာ ခိုင္မာေတာင္႔တင္းေသာ
ဂုဏ္သိကၡာရွိၿပီ။
ဒီလို အမ်ဳိးေကာင္းသား၊အမ်ဳိးေကာင္းသမီးေတြကမာၻမွာေရာ၊ ၿမန္မာမွာပါ အမ်ားၾကီးပါ။
ကိုေက်ာ္သူလိုေပါ႔။သူတို႔ မရွိေတာ႔ရင္ေတာင္မွ ရင္ထဲမွာ ၿမတ္ၿမတ္ႏုိးႏုိး ထိန္းသိမ္းထားမွာပါ။ သူလိုလူေတြ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ၿမန္မာ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းမွာ အမ်ားၾကီးရွိပါတယ္။
သူတို႔သည္ပညာလင္းပြင္႔မႈေတြထိမေရာက္ေသးေပမယ္႔တစ္ေန႔ေတာ႔ မလြဲမေသြေရာက္ၾကမွာပါ။
ပါရမီရွင္၊သူေတာ္ေကာင္း၊အာဇာနည္ဆိုတာေတြဟာဂုဏ္သိကၡာနဲ႔ ေသြးအုပ္စု
တူတဲ႔ သူရဲေကာင္းေတြပါ။
ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္းဆန္းကို ကၽြန္ေတာ္တို႔ ထာ၀ရ ၿမတ္ႏုိးခဲ႔၊ၿမတ္ႏုိးဆဲ၊ၿမတ္ႏုိးေနဦးမွာပါ။
ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း သည္
ဂုဏ္သိကၡာ ၿမင္႔မားမႈ ရဲ႕ အဓိက ၿပယုဂ္လို႔ပဲ
ဆိုခ်င္ပါေတာ႔သည္။
ကၽြန္ေတာ္တို႔ညီအစ္ကိုေမာင္ႏွမအားလံုးအတုယူေလ႔က်င္႔ေစာင္႔ထိန္းသင္႔ပါသည္။
လင္းပြင္႔မႈ ပညာသိကၡာကေတာ႔ လာပါလိမ္႔မည္။
ေမာင္ေနၿပာ
